In beton gegoten of toch niet?

Het is niet anders

Zo ben ik nu eenmaal

Ik ben al te oud om nog te kunnen veranderen

Ik heb het altijd zo gedaan

Hierin lijk ik precies op mijn vader

Het is gewoonweg niet anders

Zo zit ik in elkaar

Dit zijn vaak gehoorde uitspraken van klanten in een kennismakingsgesprek. Ze zijn vastgelopen in hun werk of in de combinatie werk-privé en ervaren veel stress. Ze zien geen uitweg meer. Ze hebben vaak al van alles geprobeerd om zich beter te voelen, om zaken anders aan te pakken en zijn desondanks voor de zoveelste keer in hun eigen valkuil getrapt. Ze hebben geen idee wat ze verder nog kunnen doen. Ze voelen zich moedeloos en denken dat er geen andere mogelijkheden meer zijn.

Zo ook Maarten, een 41-jarige man. ernstig vermoeid en prikkelbaar omdat hij op zijn werk al tijden op zijn tenen loopt. Hij zucht vaak. en maakt een trieste indruk. Hij lijkt gevangen te zitten in een cirkel van eeuwig moeten. Hij legt de lat hoog: falen is uit den boze en de kantjes ervan af lopen al helemaal. Hij maakt veel overuren en verwijt zichzelf dat het werk dan nog niet af is. Omdat hij zijn werkgever niet teleur wil stellen gaat hij na het avondeten maar weer aan de slag. In de schaarse vrije tijd die hij zichzelf gunt, moet zijn vader wekelijks bezocht worden (want die is ook maar alleen) en moet hij naar de sportschool (want anders wordt hij lui en te zwaar). Schijnbaar heeft hij het opgegeven om te ontsnappen aan deze onbevredigende situatie, alsof hij ertoe veroordeeld is. Het leven valt hem zwaar, het is lastig om nog van dingen te genieten. Alleen het wandelen met zijn hond brengt hem momenten van ontspanning en plezier. Hij heeft al pogingen gedaan om minder te werken en de lat lager te leggen, maar valt steeds terug in zijn oude gewoontes.

Patronen en flexibiliteit

Het staat buiten kijf dat mensen een bepaalde aanleg hebben en in hun leven voorkeuren ontwikkelen in hun gedrag en voorkomen. Zo is de een introvert en de ander juist extravert. Is de een meer gericht op opties en de ander meer op regels. En is de een van nature meer op taken en de ander meer op relaties gericht. Dit noemt men patronen, kenmerkende volgordes van bepaalde handelingen en reacties. Dit wil echter niet zeggen dat je jezelf geen ander gedrag kunt aanleren. Vaak is het nodig om eerst met de achterliggende overtuigingen (sterke gedachten over jezelf, anderen of de wereld) aan de slag te gaan.

Een patroon laat 2 uitersten zien die tegenovergesteld zijn aan elkaar. Bijvoorbeeld:

opties <-------------------------------------------------------------------> regels

of introvert <---------------------------------------------------------------> extravert

Je hebt de voorkeur (ontwikkeld) voor de ene of de andere kant en vervolgens je leven zo ingericht of de situaties zo uitgezocht dat ze passen bij jouw voorkeur. Een introverte persoon gaat bijv. niet zo graag naar feestjes, maar spreekt liever 1-op-1 af met vrienden. Hij houdt zich op de achtergrond in een vergadering en is graag op zichzelf. Als de beroepsomgeving van deze persoon verwacht dat hij gaat werken in een team, kan dat lastig voor hem zijn. Een haantje-de-voorste zal hij niet snel worden, maar hij kan wel leren om meer aanwezig te zijn, samen te werken en zijn zegje te doen. Daarmee schuift hij als het ware naar het midden van het patroon: hij kan zich zowel naar de ene als naar de andere kant bewegen.

introvert <----------------------X---------------------------------------> extravert

De persoon breidt daarmee zijn mogelijkheden in gedrag uit en kan van daaruit kiezen uit een breder scala: de ene keer zal hij zich meer manifesteren en de andere keer kiezen voor een meer teruggetrokken rol. Hij laat flexibiliteit zien en ervaart dat hij keuzes heeft.

Het vraagt moed en doorzettingsvermogen om te veranderen. Je dient immers uit je comfortzone te treden en spannende nieuwe opties te gaan uitproberen. Het zetten van kleine stappen tegelijk, volharden en waar nodig professionele begeleiding, kunnen je daarbij helpen.

Versie 2.0

Je kunt je dus wel degelijk veranderen. Uiteraard word je daarmee - en gelukkig ook maar- geen totaal nieuw persoon, maar je kunt je wel degelijk ontwikkelen naar de versie 2.0 van jezelf! Een versie die gemakkelijker meebeweegt in de situaties die op je pad komen en die blijer, energieker en gelukkiger in het leven staat.

En Maarten? Die heeft een paar goede gesprekken gevoerd met zijn leidinggevende en een aantal van zijn taken kunnen overdragen aan collega’s. Hierdoor ervaart hij meer lucht en heeft hij weer plezier in zijn werk. Hij neemt meer rust en combineert de wandelingen met de hond nu vaker met een bezoekje aan zijn vader. Ze trekken er geregeld met z’n drieën op uit. Hij heeft een oude hobby weer opgepakt en is lid geworden van een volleybalvereniging. Een teamsport bleek hem beter te liggen. Voor hem is de grootste opbrengst van de coaching de ontdekking dat hij altijd een keuze heeft en dat het nemen van (kleine) risico’s vaak beter werkt dan het kost wat kost vermijden van fouten. Moeten is mogen geworden!

Saskia

Op naar enthousiast, energiek en zinvol werken en leven!