7 tips om je perfectionisme aan te pakken

Samen met een collega heeft Patricia de nieuwe afdeling opgestart. Vol enthousiasme zijn ze destijds aan de klus begonnen, ze dachten aan de kleinste details. Het resultaat? Een afdeling die liep als een zonnetje, tevreden klanten en tevreden medewerkers. Het gaf Patricia veel voldoening om te zien wat ze hadden neergezet. De collega’s waren op goed elkaar ingespeeld en ieder ging uit van dezelfde standaarden van kwaliteit.

Met het plotselinge vertrek van 2 collega’s veranderde de situatie. Het werk liep een poosje minder lekker, maar dat kon ze verklaren: de nieuwe medewerkers moesten wennen. Ze nam hier en daar wat zaken over en wachtte geduldig totdat de nieuwkomers zich zouden voegen in de situatie zoals zij die voor ogen had gehad. Dat moment kwam er echter niet. Patricia stoorde zich steeds meer aan kleine zaken die de collega’s lieten liggen. Ze kon niet begrijpen waarom het hen niet interesseerde om goed werk af te leveren. Hoe konden ze zo de kantjes ervan aflopen? De klanten zouden daar immers de dupe van worden. Om de boel niet te laten verslonzen, ging Patricia steeds harder werken. Ze liep letterlijk een paar passen harder en was altijd bereikbaar voor vragen van collega’s. Ze maakte overuren om alle “zooi” op te ruimen die collega’s hadden achtergelaten of om vooruit te werken, zodat belangrijke klussen tenminste niet vergeten zouden worden.

Ze merkte wel dat dit alles haar humeur niet ten goede kwam, maar ja, konden die collega’s dan niet wat beter opletten of wat meer hun best doen? Ze kon het werk thuis niet loslaten en piekerde veel. En op een dag was het klaar, Patricia was helemaal opgebrand. Het lukte niet eens meer om haar huishouden te doen, wat opnieuw veel frustratie met zich meebracht, want ook daar was ze gewend de lat hoog te leggen.

Perfectionisme

Bij Patricia is duidelijk sprake van een groot verantwoordelijkheidsgevoel en streven naar kwaliteit. Haar valkuil daarbij is perfectionisme, het doorslaan in alles heel goed willen doen, altijd streven naar het hoogst haalbare en niets aan het toeval overlaten.

Maar wat is perfectionisme eigenlijk?

Brené Brown, een Amerikaanse onderzoekster, geeft in haar boek “De moed van imperfectie” (dat overigens zeer het lezen waard is) de volgende definitie: “Perfectionisme is niet hetzelfde als je best doen. Perfectionisme heeft niets te maken met gezonde prestaties en groei. Perfectionisme is de overtuiging dat we, als we perfect leven, er perfect uitzien en alles perfect doen, de pijn van verwijten, afkeuring en schaamte kunnen minimaliseren of voorkomen.”

Het is dus een vorm van zelfbescherming, een copingstrategie om afwijzing en daarmee stress te vermijden. Er is natuurlijk niets mis met het streven naar kwaliteit, maar daarin doorslaan en zoals Patricia proberen om een afdeling in je eentje draaiende te houden, kost erg veel energie en is op de langere termijn niet vol te houden.

7 tips om je drang naar perfectie aan te pakken

1. echte perfectie bestaat niet

Realiseer je dat “echte” perfectie niet bestaat. Wat in jouw ogen perfect is, bijvoorbeeld een perfect gestylde woonkamer waarin alles klopt, ziet er in de optiek van een ander uit als een kille showroom. Ieder mens heeft zijn eigen beeld van de wereld en daarmee zijn eigen standaarden. Waarom zou je je dan moeite doen om het voor iedereen goed te doen?

2. onderzoek welke gedachten ten grondslag liggen aan je perfectionisme

Wat wil je uit de weg gaan met je perfectionisme? Ben je bang om te falen? Wil je kritiek van anderen vermijden door je uiterste best te doen? Wil je kost wat kost fouten voorkomen? Vervang deze gedachten door helpende gedachten, bijvoorbeeld: “Ik koester mijn streven naar kwaliteit, maar de lat mag omlaag”, “Ik kan niet meer doen dan mijn best”, “Van fouten kan je leren”.

3. doorbreek je routine en daag jezelf uit in kleine stappen

Stofzuig de kamer eens andersom, neem een andere weg naar je werk dan je gewend bent en eet eens iets dat je normaal niet snel zou klaar maken. Of voor de durfallen onder ons: wijk eens een hele dag af van je dagelijkse routine. Door je patronen te verbreken ga je ontdekken dat er andere opties zijn en dat je dus andere keuzes kunt maken. Door klein te beginnen met het verlagen van je lat (zo daagde ik ooit een cliënt uit om alleen het boordje te strijken van de T-shirts die haar man onder zijn overhemden droeg), ga je ervaren dat het resultaat nog steeds goed genoeg is. Zo durf je steeds meer af te wijken van je gebruikelijke standaard.

4. vervang "moeten” door “mogen”

Betrap jezelf op het woord “moeten”: “Ik moet nog stofzuigen”, “Ik moet een perfecte moeder zijn” en vervang het door “mogen”: “Ik mag stofzuigen, maar ik zou ook een andere keus kunnen maken”. “Ik mag een perfecte moeder zijn, maar leg ik daarmee de lat voor de kinderen niet te hoog?” Door mogen te gebruiken, ontstaat er ruimte om andere keuzes te maken.

5. gewoon beginnen

De lat hoog leggen voor jezelf brengt vaak uitstelgedrag met zich mee. Je angst om niet tot een perfect resultaat te komen werkt verlammend. Begin gewoon, al is het maar 5 minuten, bijsturen kan altijd!

6. schaf zwart-wit denken af

Mensen die perfectionisme hoog in het vaandel hebben, denken vaak zwart-wit: het is goed of niet goed. En dat terwijl er nog vele tinten grijs bestaan… Sta bewust stil bij het resultaat dat je wilt bereiken en onderzoek waar het een tandje minder kan. Bijvoorbeeld: je organiseert een etentje voor vrienden en besluit om het dessert kant-en-klaar te kopen. Of: je bepaalt een maximale tijd die je van jezelf mag besteden aan dat rapport en trekt er dan 2 uur vanaf. Of: je stofzuigt het hele huis, maar slaat de zolder een weekje over, omdat daar toch niemand komt.

7. geniet van de reis naar je doel en niet alleen van het resultaat

Als je streeft naar perfectie, ben je in gedachten slechts bezig met het resultaat. Door bewust te genieten van het proces om bij dat resultaat te komen, wordt het eindresultaat in verhouding minder belangrijk. Stel dat je op je werk een presentatie voorbereidt, sta dan stil bij de verschillende stappen die je zet en wees trots!

Cliënten ontdekken dat zij zichzelf het perfectionisme opleggen en dat ze het in hun eigen ogen nooit goed genoeg doen. Anderen zitten daar helemaal niet op te wachten. Door stapje-voor-stapje de lat te verlagen en te merken dat de omgeving nog steeds goed reageert, durven ze steeds verder te gaan in het verlagen van de lat.

Ze gaan de vruchten plukken van hun lef om het anders te doen: de leidinggevende spreekt nog steeds zijn waardering uit. Het huis is wel wat rommeliger in hun ogen, maar man en kinderen zijn blij met de energie die de cliënt overhoudt om leuke dingen met hen te doen. Door niet meer alles zelf te doen, ervaart de cliënt dat collega’s meer hun verantwoordelijkheid pakken.

Het leven wordt er een stukje leuker van!

Saskia

Op naar enthousiast, energiek en zinvol werken en leven!

Thu, 20 December