Ik pieker me suf...

Overdag gaat het nog wel, door aan de gang te blijven lukt het aardig om je gedachten opzij te zetten. Maar ’s avonds in de stilte van je slaapkamer begint het gepieker. Allerlei gedachten dwarrelen je hoofd binnen en voor je het weet ben je in kringetjes aan het denken. Steeds opnieuw gaat die opmerking van je baas door je hoofd of vraag je je af hoe je in vredesnaam door die stapel werk op je bureau heen gaat komen.

Uren lig je wakker, het wil maar niet lukken om je hoofd tot rust te krijgen. Je maakt je er druk over hoe je je morgen met zo weinig slaap zal kunnen concentreren, terwijl je een belangrijk overleg hebt.

Een nacht wakker liggen door zorgen over je kind of een moeilijk vraagstuk op je werk overkomt ons allemaal wel eens. Als we verder goed in ons vel zitten, maakt dat niet uit. De verloren uren slaap halen we wel weer in en vaak lijkt het probleem bij het opstaan alweer een stuk minder groot.

In de greep van het malen

Anders wordt het als het piekeren je dagelijks leven gaat beheersen. Het is een vaak gehoorde klacht bij mensen met (chronische) stressklachten. Het lukt ze maar niet om het werk los te laten als ze thuis zijn. Ze vragen zich af of ze niets vergeten zijn, of ze bepaalde zaken wel goed hebben aangepakt, of en hoe ze een bepaald knelpunt bespreekbaar gaan maken en of die collega hen nog wel aardig vindt na die opmerking van vorige week.

Nachten liggen ze wakker, hun gedachtestroom lijkt eindeloos, en daardoor krijgen ze onvoldoende rust. De stresshormonen pieken en daardoor lukt het ook overdag niet meer om te ontspannen. Om het getob te ontwijken vluchten ze in de doe-modus en putten ze zichzelf verder uit.

Piekeren, wat is dat nou eigenlijk?

Nadenken over zaken die je lastig vindt is een gezond proces. Het leidt tot een oplossing of een mogelijke aanpak van het probleem en dan tot actie.

Piekergedachten gaan over het verleden, over gebeurtenissen die je overkomen zijn en waar je spijt van hebt of waar je moeite mee blijft houden. Ze gaan ook over de toekomst, over wat er allemaal zou kunnen gebeuren als je je geldzorgen niet opgelost krijgt of als je de opleiding niet haalt.

Eindeloos malen, steeds dezelfde gedachten die je te pas en te onpas door het hoofd schieten, een niet te controleren gedachtestroom van vaak pessimistische aard, denken in beren op de weg, in problemen in plaats van oplossingen, zijn kenmerken van het pieker-fenomeen. Het is een poging om controle te krijgen over zaken waar je wellicht geen of weinig invloed op hebt of kunt hebben.

Piekeren leidt zelden tot een oplossing en gaat vaak gepaard met angstgevoelens. Er is sprake van “wat-als” gedachten, je blijft in het denken hangen, omdat er altijd nog wel een andere “wat-als” te bedenken is. Je blijft hangen in het denken en voelen. Daarmee komt je tot niets, het tobben leidt tot bevriezing.

Piekeren kan ook een positief effect hebben: als je veel piekert heb je een probleem vaak al van alle kanten bekeken voordat je tot actie overgaat. Verder leidt het piekeren tot het vermijden van risico’s en zou het voor gevaren kunnen behoeden, omdat het juist niet tot actie leidt.

Toch is het malen voor de meeste mensen belastend en willen ze er graag van af. Hieronder geef ik je een aantal tips.

Stop het getob: 7 tips

1. stel per dag een pieker-halfuurtje in. Ga er echt voor zitten en sta jezelf toe om ongeremd te piekeren. Als je op anderen momenten van de dag in getob dreigt te vervallen, merk je het op, stop je jezelf en stel je je gedachten uit tot het pieker-halfuur. Schrijf de gedachten even op en pak ze er weer bij als het piekermoment aangebroken is.

2. schrijf je piekergedachten een tijdje op. Bekijk dan of je er een lijn in kunt ontdekken: waar maal je precies over en heb je daar invloed op of niet. Heb je er invloed op: doe er wat aan, heb je er geen invloed op, laat dan los

3. piekeren gaat vaak over wat er allemaal mis zou kunnen gaan, sta eens bewust stil bij wat er allemaal goed zou kunnen gaan!

4. deel je zorgen met iemand die je vertrouwt, zodat hij of zij je kan helpen om zaken te relativeren, ze vanuit een ander perspectief te bekijken en/of om tot oplossingen te komen

5. geruststellend is het idee dat je niet je gedachten bent, maar dat je ze hebt. Ze komen in je bewustzijn en gaan ook weer. Door van jezelf een soort van toeschouwer van je gedachten te maken, krijg je er meer grip op met welke gedachten je wat wil of kan en met welke niet. Een fijne meditatie die je daarbij kan helpen is te vinden in de gratis app Insight Timer en heet: “Mindfulness for releasing anxiety” van Glenn Harrold (Engelstalig)

6. onderbreek nachtelijk gepieker door even op te staan en wat te drinken en te lezen of door (met oortjes in) naar een ontspanningsoefening of muziek te luisteren

7. volg een mindfulnesstraining. Je leert o.a. meer in het hier-en-nu te zijn en gedachten over het verleden of de toekomst los te laten.

Soms is het lastig om het gepieker zelf een halt toe te roepen of liggen er problemen onder die je niet alleen opgelost krijgt. Neem gerust contact met mij op om te bekijken wat ik daarin voor je kan betekenen!

Saskia

Op naar enthousiast, energiek en zinvol werken en leven!

Tue, 28 August